Kat. D - Autobusy i autokaryPorady i wskazówkiWitamy! Wiele lat doświadczeń, setki rozwiązanych problemów i drugie tyle udzielonych odpowiedzi na pytania klientów pozwoliły nam przygotować poniższy poradnik. Znajdziesz tu wszelkie informacje, o które najczęściej pytają nasi Klienci, i które z pewnością będą Ci przydatne. Dowiesz się jak zrobić prawo jazdy po angielsku w UK, jak wygląda egzamin na angielskie prawo jazdy i znajdziesz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania. Pomogliśmy już dziesiątkom tysięcy osób. Zawarte tu informacje są na bieżąco aktualizowane, podobnie jak materiały do prawo jazdy kat. D - autobusy i autokaryPrzebywając w UK – w Wielkiej Brytanii (w Anglii, Szkocji, Walii) lub w Irlandii Północnej, możesz uzyskać angielskie zawodowe prawo jazdy na autobusy i autokary. Możesz w ten sposób zdobyć nowy, ciekawy i dobrze płatny zawód, dzięki któremu otworzą się przed Tobą nowe możliwości, odmieni się Twoje życie. ​ Dzięki naszym wskazówkom łatwiej załatwisz niezbędne formalności oraz zdasz egzaminy. Jeśli zaczniesz przygotowania dzisiaj, to swoje angielskie prawo jazdy odbierzesz już za kilkanaście, a może nawet kilka trzeba wiedzieć przede wszystkimAby uzyskać angielskie prawo jazdy na autobusy: ​ Obecnie WSZYSTKIE egzaminy w Anglii, Szkocji lub Walii zdaje się wyłącznie po angielsku lub walijsku. Zdanie egzaminów nie jest jednak aż tak dużym problemem, jak wielu mogłoby się wydawać. Większość naszych klientów ZDAJE egzaminy, jeśli we właściwy sposób korzystają z naszych materiałów. W Irlandii Północnej w dalszym ciągu można zdawać egzaminy w języku polskim, ale musisz być tam rezydentem i musisz to udokumentować. Jeśli mieszkasz w Anglii, Szkocji lub Walii to nie możesz zdawać egzaminów w Irlandii Północnej po polsku. ​ Musisz mieć ukończone 18 lat. ​ Musisz posiadać pełne brytyjskie prawo jazdy (full driving licence) na samochód osobowy. ​ Musisz spełniać podwyższone kryteria medyczne – lekarz, do którego się zgłosisz (teoretycznie może to być każdy lekarz z jakiejkolwiek przychodni lekarskiej – tzw. GP, ale w praktyce okazuje się, że nie każdy lekarz zgadza się przeprowadzić takie badanie – warto wcześniej się upewnić), wypełnij formularz medyczny D4 (DLM1 w Irlandii Północnej). Badania lekarskie mogą również być przeprowadzone przez lekarza w Polsce lub innym kraju Unii Europejskiej, ale lekarz musi wypełnić druk D4/DLM1. Większość szkół nauki jazdy na duże pojazdy również powinna mieć kontakt z lekarzami, którzy wypełniają formularze dla kierowców. Formularz D4/DLM1 musisz przynieść ze sobą do lekarza. D4 możesz pobrać ze strony Musisz wiedzieć, że aby ubiegać się o prawo jazdy w UK musisz przebywać na Wyspach od co najmniej 185 dni w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Musisz posiadać świadectwo kwalifikacji zawodowych CPC (Driver Certificate of Professional Competence - CPC), jeśli Twoim zamiarem jest praca zawodowego kierowcy autobusów lub autokarów. W tym celu musisz zdać następujące egzaminy: test wyboru (Driver CPC part 1 test: theory, nazywany również multiple choice test), test z dostrzegania zagrożeń na drodze (Driver CPC part 1 test: hazard perception), test z analizy przypadków, tzw. studium przypadków (Driver CPC part 2 test: case studies), test z jazdy (Driver CPC part 3 test: driving ability), test z wiedzy o obowiązkach kierowcy oraz z umiejętności obsługi pojazdu (Driver CPC part 4 test: practical demonstration). ​Wszystkie egzaminy szczegółowo opisujemy w dalszej części poradnika. ​ Nie musisz posiadać kwalifikacji zawodowych CPC, jeśli prowadzenie autobusu nie jest Twoją GŁÓWNĄ działalnością zarobkową, innymi słowy nie zarabiasz w ten sposób na życie lub prowadzisz pojazd rekreacyjnie. Sytuacje takie mają miejsce, gdy np. przewozisz sprzęt potrzebny do wykonywania zawodu i prowadzenie nie jest Twoim głównym zajęciem zarobkowym lub przewozisz autobusem rodzinę lub znajomych na wakacje. W takich przypadkach wystarczy zdać 3 egzaminy i zdobyć kategorię D prawa jazdy: test wyboru (multiple choice test), test z dostrzegania zagrożeń na drodze (hazard perception test), test z jazdy (driving ability). Pomimo nieco innych nazw angielskich są to takie same egzaminy jak w przypadku egzaminów na zawodowe prawo jazdy wyszczególnionych wyżej. ​ Musisz wiedzieć, że możesz zdawać egzamin praktyczny kierując pojazdem z automatyczną skrzynią biegów i po zdaniu będziesz mógł prowadzić pojazdy z manualną skrzynią biegów. Jedynym warunkiem jest posiadanie prawa jazdy na manualną skrzynię biegów na kategorię B lub C, z przyczepami lub bez. ​ Musisz najpierw uzyskać prawo jazdy kat. D, a następnie zdać egzamin z jazdy pojazdem z przyczepą spełniającą określone wymagania, jeśli myślisz o zrobieniu uprawnień na kat. D+E. Nie będziesz musiał zdawać ponownego egzaminu teoretycznego. ​ Formularze D2/DL1 i tymczasowe prawo jazdy (provisional driving licence) ​ Formularz D2 (w Irlandii Północnej DL1) służy zarówno do wymiany prawa jazdy na brytyjskie jak i do wystąpienia o tymczasowe prawo jazdy (provisional licence), które: upoważnia cię do rozpoczęcia jazd szkoleniowych, jest wymagane od osób przystępujących do egzaminów teoretycznych oraz praktycznych. Formularz możesz otrzymać w wybranych urzędach pocztowych, w większości szkół jazdy oraz zamówić na stronie (nie dotyczy Irlandii Płn.). Jeśli nie korzystasz z internetu to uzupełniony formularz wraz z niezbędnymi dokumentami możesz wysłać pocztą (najlepiej przesyłką rejestrowaną np. Next Day Special Delivery) do DVLA / DVA. ​ Do formularza należy dołączyć: ​ Zdjęcie. Paszport lub dowód osobisty. W Anglii, Szkocji i Walii nie musisz potwierdzać tożsamości za pośrednictwem wiarygodnych osób. W Irlandii Płn. nadal trzeba potwierdzić tożsamość, gdy przesyłasz dowód osobisty, przesłanie paszportu już nie wymaga tej procedury. Czek lub przekaz pocztowy (tzw. postal order) wystawiony na DVLA / DVA na kwotę, którą wyznacza aktualny cennik. Prawo jazdy. Jeśli posiadasz pełne brytyjskie prawo jazdy (full licence) na kategorię B, nie musisz przesyłać ani zdjęcia ani czeku/postal order. Jeśli posiadasz polskie prawo jazdy kategorii B, to wysyłając je, jednocześnie wymienisz je na brytyjskie i otrzymasz tymczasowe prawo jazdy. ​ Wysyłając dokumenty pamiętaj, że MUSZĄ być to oryginały, kopie nie będą akceptowane. ​ Instruktorzy, ośrodki szkoleniowe ​ W UK formalnie nie ma obowiązku brania lekcji jazdy w specjalistycznych ośrodkach, ale w praktyce prawdopodobnie nie będziesz miał możliwości nauki bez instruktora, ponieważ nie będziesz miał dostępu do autobusu do nauki. Korzystając z usług doświadczonego instruktora nie będziesz się również martwił o zapewnienie pojazdu na egzamin i szybciej opanujesz anglojęzyczną terminologię, która jest wymagana na egzaminach. W UK istnieje wiele szkół uczących jazdy autobusem. Aby znaleźć najbliższy ośrodek, wystarczy na stronę internetową i na górze z prawej strony wpisać swój kod pocztowy. Materiały szkoleniowe ​ To bardzo ważne, abyś uczył się, korzystając z aktualnych, wiarygodnych i sprawdzonych materiałów. Szczególnie pomocne mogą okazać się nasze materiały dwujęzyczne. Przygotowaliśmy je z myślą zarówno o tych, którzy preferują naukę w języku polskim, pamiętając o tym, że egzaminy będą zdawać po angielsku, jak i tych, którzy chcą zdawać po polsku w Irlandii Północnej, gdzie jakość tłumaczenia pozostawia wiele do życzenia i warto znać podstawową terminologię angielską. ​Co trzeba zrobić? Krok po krokuJuż za kilkanaście, a może nawet kilka tygodni możesz trzymać w ręku swoje brytyjskie prawo jazdy. Wystarczy, że się zdecydujesz i od razu zaczniesz przygotowania. Pomożemy Ci w tym! Oto Twój plan działania: ​ Dzisiaj ​ Uważnie przeczytaj WSZYSTKIE informacje zawarte w tym poradniku. Zajmie Ci to tylko kilka minut. Kup brakujące materiały do nauki. Aby dobrze przygotować się do egzaminów, powinieneś mieć oprócz testów brytyjski kodeks drogowy, poradnik zawodowego kierowcy (najlepiej w obu wersjach językowych) i płytę z filmami hazard perception. Jutro Wypełnij formularz zgłoszeniowy D2/DL1. Pomyśl o takiej organizacji swoich zajęć w ciągu najbliższych tygodni, abyś mógł wygospodarować czas na naukę. Mniej więcej godzinę dziennie powinieneś przeznaczyć na uczenie się teorii. Następne dni ​ Po wysłaniu formularza zgłoszeniowego musisz czekać na otrzymanie tymczasowego prawa jazdy (provisional licence). Trwa to zwykle do trzech tygodni. W tym czasie możesz rozpocząć przygotowania do egzaminu teoretycznego. Zalecamy, abyś zrobił to w takiej właśnie kolejności: ​ Przeczytaj nasz dwujęzyczny Brytyjski kodeks drogowy oraz Poradnik zawodowego kierowcy autobusów i autokarów w UK. To właśnie wiedza zawarta w kodeksie i poradniku jest kluczowym warunkiem pomyślnego zdania egzaminu. Większość pytań przykładowych (również tych udostępnianych przez DVSA), a przed wszystkim rzeczywiste pytania i odpowiedzi na egzaminie, tworzone są właśnie na podstawie tych lektur. Gruntowne opanowanie zawartej w nich wiedzy pozwala zrozumieć wszystkie pytania i odpowiedzi oraz znać odpowiedzi na te pytania, których nie ma w testach przykładowych, a których można się spodziewać na egzaminie. Sugerujemy zacząć naukę od angielskich wersji językowych kodeksu i poradnika, aby poznać specjalistyczne słownictwo niezbędne w trakcie anglojęzycznych egzaminów. Opanowania wiedzy zawartej w tych książkach będą od Ciebie wymagać nie tylko na egzaminie teoretycznym. Instruktor podczas nauki jazdy i egzaminator podczas testu praktycznego będą oczekiwali od Ciebie, że dobrze znasz zagadnienia tam zawarte. Wiedza ta przyda Ci się również wtedy, gdy będziesz już kierowcą, aby bezpiecznie jeździć. Dopiero teraz rozwiąż aktualnie obowiązujące testy. Masz już wiedzę z kodeksu oraz poradnika zawodowego kierowcy i będziesz lepiej rozumiał wszystkie pytania i odpowiedzi w testach. Poćwicz dostrzeganie na drodze niebezpiecznych sytuacji – skorzystaj z płyty z filmami hazard perception. Z doświadczenia wiemy, że nie jest możliwe pomyślne zaliczenie tej części egzaminu, jeśli nie opanujesz dostrzegania zagrożeń. W Internecie NIE MA wystarczających pomocy, czyli odpowiednio nagranych filmów do nauki. Dostrzegania zagrożeń można się nauczyć TYLKO poprzez odpowiednio długie ćwiczenie filmów podobnych do tych na teście, a takie znajdziesz jedynie na płycie. Dzień, w którym otrzymujesz tymczasowe prawo jazdy Tymczasowe prawo jazdy upoważnia Cię do rozpoczęcia jazd szkoleniowych i rezerwacji terminu egzaminu teoretycznego. Kolejne dni Zarezerwuj sobie termin egzaminu teoretycznego. (Anglia, Szkocja, Walia) (irlandia Północna) Po zdaniu egzaminów teoretycznych warto zacząć jak najszybciej jazdy szkoleniowe i przygotowanie do egzaminu z wiedzy o obowiązkach kierowcy oraz z umiejętności obsługi pojazdu, jeśli chcesz jeździć zarobkowo. Zadzwoń do kilku szkół w okolicy, zapytaj o ofertę szkoleniową i wybierz najlepszą szkołę dla siebie. Liczba jazd szkoleniowych nie jest narzucana, ale trzeba założyć, że absolutne minimum to 20 godzin. Z doświadczenia wiemy, że instruktorzy chętnie szkolą w modelu, w którym dla kilku kursantów rezerwują od razu co najmniej kilka godzin danego dnia, co oznacza, że Twoje szkolenie będzie trwało kilka dni. Przystępując do niego musisz mieć zdany test wyboru, ponieważ w trakcie nauki jazdy nie będziesz miał czasu na jego zaliczenie. W ostatnim dniu szkolenia odbędzie się egzamin praktyczny z jazdy, który instruktorzy rezerwują z dużym wyprzedzeniem i jest to kolejny powód konieczności zaliczenia teorii przed rozpoczęciem nauki jazdy. Zapoznaj się z zestawem pytań, które może zadać Ci egzaminator. Dotyczą one zasad bezpiecznej eksploatacji pojazdu. Komplet dwujęzycznych pytań znajdziesz w naszej książce z testami. Jeśli będziesz zdawał egzamin z wiedzy o obowiązkach kierowcy oraz z umiejętności obsługi pojazdu, potrzebny do otrzymania karty CPC, przygotuje Cię do niego Twój instruktor po zdaniu egzaminu z jazdy. Szkolenie trwa zwykle jeden dzień i kończy w tym samym dniu egzaminem. Decyzję o momencie przystąpienia do egzaminów praktycznych powinieneś skonsultować z instruktorem, on będzie wiedział, czy jesteś gotowy, by je zdać. Gdy będziesz gotowy, instruktor Ci je zarezerwuje. Nie masz powodu, by się denerwować – jesteś dobrze przygotowany! Egzamin teoretyczny na prawo jazdy w UK - kat. DWiększość kierowców chce zdobyć prawo jazdy kategorii D z myślą o pracy zarobkowej, dlatego opiszemy poniżej wszystkie egzaminy, aby uzyskać uprawnienia zawodowe. Jeśli nie chcesz jeździć zawodowo i posiadać jedynie kategorię D, będziesz musiał zdać tylko trzy egzaminy zamiast pięciu. Pisaliśmy o tym wcześniej w sekcji „To trzeba wiedzieć przede wszystkim”. ​ Egzaminy teoretyczne składają się z następujących części: ​ Test wyboru (Driver CPC part 1 test: theory, nazywany również multiple choice test) – 100 pytań z jedną prawidłową odpowiedzią w każdym pytaniu. Hazard perception (Module 1) – filmy pozwalające ocenić, czy potrafisz dostrzegać zagrożenia na drodze. Test wyboru i hazard perception są klasyfikowane łącznie jako moduł 1 egzaminu teoretycznego i są obowiązkowe dla wszystkich kandydatów. Test z analizy przypadków, tzw. studium przypadku (Driver CPC part 2 test: case studies) - 7 sytuacji, z którymi możesz spotkać się jeżdżąc samochodem ciężarowym. Do każdej sytuacji są zadawane pytania. Zaliczenie tego egzaminu (dodatkowo – oprócz dwóch powyższych) jest obowiązkowe dla kandydatów, którzy zamierzają jeździć zawodowo. Wszystkie egzaminy teoretyczne zdaje się oddzielnie. Kolejność zdawania jest dowolna i można zdawać poszczególne części w różnych terminach i ośrodkach lub od razu wszystkie w jednym ośrodku. Możesz przystąpić do egzaminu praktycznego z jazdy dopiero wtedy, gdy zdasz test wyboru. Analogicznie, zdanie najpierw testu z analizy przypadków (część teoretyczna egzaminu Driver CPC) jest wymagane, aby móc zdać egzamin z wiedzy o obowiązkach kierowcy oraz z umiejętności obsługi pojazdu (część praktyczna egzaminu Driver CPC). Masz 2 lata na zdanie egzaminu praktycznego z jazdy, licząc od daty zdania testu wyboru, aby dostać prawo jazdy kategorii C. Taka sama sytuacja ma miejsce w przypadku egzaminów na świadectwo kwalifikacji CPC. Do dwóch lat po zdaniu testu z analizy przypadków musisz zdać egzamin z wiedzy o obowiązkach kierowcy oraz z umiejętności obsługi pojazdu, aby otrzymać kartę CPC i móc wykonywać zawód kierowcy samochodu ciężarowego. Pamiętaj, że większość szkół nauki jazdy wymaga zdania egzaminów teoretycznych (testu wyboru, hazard perception oraz testu z analizy przypadków) jeszcze przed rozpoczęciem szkolenia do egzaminów praktycznych (egzaminu z jazdy i z wiedzy o obowiązkach kierowcy oraz z umiejętności obsługi pojazdu). Jakie dokumenty należy mieć ze sobą? ​ Na początku egzaminu teoretycznego trzeba okazać ważne tymczasowe prawo jazdy (provisional licence). ​ Uwaga! Jeśli nie będziesz miał przy sobie ważnego tymczasowego prawa jazdy, nie będziesz mógł przystąpić do egzaminu i stracisz wniesione już opłaty. ​ Test wyboru (Driver CPC part 1 test: theory) ​ Poniżej znajduje się film (w języku angielskim) pokazujący jak wygląda egzamin teoretyczny. ​Odpowiadasz na 100 pytań. Masz na to 115 minut. Aby zdać tę część egzaminu na prawo jazdy, należy odpowiedzieć poprawnie na 85 pytań. ​ Na ekranie pojawiają się pytania i odpowiedzi w języku angielskim. ​ Odpowiedzi udziela się przy komputerze, dotykając ekranu palcem (nie używa się myszy komputerowej). Nie musisz odpowiadać na pytania po kolei – możesz zaznaczyć te pytania, do których powrócisz później. Na ekranie pojawiają się pytania i odpowiedzi w języku angielskim. Obok każdej odpowiedzi znajduje się kwadrat – należy dotknąć kwadratu przy właściwej odpowiedzi. Jeśli pomylisz się, możesz jeszcze raz dotknąć kwadratu przy błędnej odpowiedzi i w ten sposób ją unieważnić, a następnie wybrać inną, właściwą odpowiedź. ​ Będziesz miał zawsze cztery opcje odpowiedzi i musisz wybrać jedną, poprawną odpowiedź. Jeśli będziesz chciał, możesz przed rozpoczęciem testu wybrać opcję sesji próbnej, aby przyzwyczaić się do takiego sposobu zdawania. Po zakończeniu sesji próbnej zaczyna się automatycznie właściwy egzamin. ​ Test z dostrzegania zagrożeń na drodze (Driver CPC part 1 test: Hazard perception) ​ Obejrzyj film (w języku angielskim) pokazujący jak wygląda test hazard perception. ​Ta część egzaminu to test w postaci filmów, które pozwalają ocenić, czy potrafisz dostrzegać zagrożenia na drodze – hazard perception. Trwa ok. 40 minut. Aby zdać tę część egzaminu, należy zdobyć 67 punktów na 100 możliwych. Bardzo przydatną pomocą w nauce do tej części egzaminu jest płyta "Driving Test Success Hazard Perception". Nie zastąpią jej dostępne w internecie filmy. ​ Zanim zacznie się test, zobaczysz krótki film wyjaśniający, jak przebiega ta część egzaminu. Test hazard perception zdaje się również przy komputerze, ale tym razem przy udzielaniu odpowiedzi korzysta się z myszy. Na monitorze zostanie wyświetlonych 19 krótkich filmów (nagranych w technologii „obrazy generowane komputerowo” - CGI (Computer Generated Imagery) z codziennymi sytuacjami na drodze. W 18 filmach będzie to jedna sytuacja, a w 1 – dwie sytuacje. Aby uzyskać wysoki wynik w tej części testu, trzeba w odpowiednim momencie zidentyfikować zagrożenie. Maksymalna liczba punktów, jaką można otrzymać za odpowiedzi udzielone podczas każdego filmu, wynosi 5, z wyjątkiem filmu, gdzie są dwie sytuacje zagrożenia. Tam można otrzymać 10 punktów. Jeśli będziesz się spóźniać z reakcją podczas rozwijającej się niebezpiecznej sytuacji, w miarę upływu czasu będziesz otrzymywać coraz mniejszą liczbę punktów. ​ Pamiętaj, że musisz być maksymalnie skoncentrowany podczas trwania całego filmu, ponieważ nie zostanie on powtórzony. Jest tylko jedna szansa, by zareagować na dane zagrożenie. ​ Uwaga! Jeśli będziesz reagował nieodpowiednio, klikając myszą w sposób ciągły lub przypadkowy, nie dostaniesz żadnych punktów. ​ Test z analizy przypadków, tzw. studium przypadku (Driver CPC part 2: case studies) ​ Zobacz film (w języku angielskim) pokazujący jak wygląda test z analizy przypadków. ​Test trwa 75 minut. Polega na udzielaniu odpowiedzi na pytania dotyczące 7 wybranych sytuacji, z którymi może mieć do czynienia kierowca w codziennej pracy. Aby zdać tę część egzaminu, należy zdobyć co najmniej 40 punktów. Maksymalna liczba punktów do zdobycia to 50. ​ Do dyspozycji masz ekran dotykowy, myszkę i klawiaturę komputera. Na ekranie z lewej strony pojawia się tekst opisujący konkretną sytuację. Z prawej strony wyświetlane są pytania i odpowiedzi lub polecenia. W zależności od sytuacji, może to być: ​ Tekst pytania i proponowane odpowiedzi. Trzeba zaznaczyć właściwą odpowiedź (jedną lub kilka). Tekst pytania oraz zdjęcie lub szkic, na którym należy myszką zaznaczyć miejsce, do którego odnosi się pytanie. Tekst pytania, proponowane odpowiedzi oraz pasek z przyciskami odtwarzacza dźwięku. Gdy klikniesz przycisk „play”, zostanie zaprezentowane nagranie. Po jego wysłuchaniu należy zaznaczyć właściwą odpowiedź (odpowiedzi) Jak udzielić odpowiedzi? Odpowiadając na pytania, musisz dotknąć właściwych kółeczek znajdujących się obok proponowanych odpowiedzi. Jeśli pomylisz się i będziesz chciał zmienić odpowiedź, powinieneś jeszcze raz dotknąć kółeczka przy błędnej odpowiedzi i w ten sposób ją unieważnić, a następnie wybrać inne, właściwe kółeczko. Niektóre pytania wymagają kilku prawidłowych odpowiedzi. Ich konkretna liczba będzie podana na ekranie. Po testach ​ Na końcu każdego testu będziesz proszony o udzielenie odpowiedzi na pytania ankietowe. Nie musisz na nie odpowiadać, jeśli nie masz na to ochoty. Każda podana informacja jest anonimowa i poufna. Pytania z ankiety nie wpływają na wynik egzaminu. Zaraz po zakończeniu każdej z części egzaminu teoretycznego pracownik centrum egzaminacyjnego poda Ci wynik. ​ Potwierdzenie zaliczenia kolejnych części egzaminu dostaniesz na piśmie. Oprócz tego po około 3-4 dniach od daty zdania ostatniego testu otrzymasz pocztą dokument poświadczający zaliczenie całego egzaminu teoretycznego (wszystkich części). ​ Dopiero w tym momencie możesz zgłosić się do szkoły jazdy na kurs przygotowujący do egzaminu praktycznego. Instruktor ze szkoły jazdy oceni, ile godzin (4-godzinnych modułów szkoleniowych) będziesz musiał zaliczyć. ​Egzaminy praktyczne na prawo jazdy w UK - kat. DSą dwa egzaminy praktyczne: ​ 1. Egzamin z jazdy (Driver CPC part 3 test: driving ability) - Ma miejsce na drogach publicznych i obowiązuje wszystkich kandydatów. ​ 2. Egzamin z wiedzy o obowiązkach kierowcy oraz z umiejętności obsługi pojazdu (Driver CPC part 4 test: practical demonstration) - obowiązuje dodatkowo (oprócz egzaminu z jazdy) te osoby, które zamierzają jeździć zawodowo samochodem ciężarowym i muszą w związku z tym uzyskać świadectwo kwalifikacji zawodowych (Driver Certificate of Professional Competence – CPC). ​ Pojazd ​ W Wielkiej Brytanii każdy zdający jest zobowiązany do zapewnienia pojazdu, w którym odbędą się egzaminy praktyczne. Pojazd ten musi spełniać wszystkie formalne wymagania. Każda szkoła jazdy dysponuje takim pojazdem i użyczy go na egzaminy, jeśli przygotujesz się do nich w tej szkole. ​ Egzamin z jazdy (Driver CPC part 3 test: driving ability) ​ Zobacz film (w języku angielskim) jak wygląda test z będzie trwał łącznie ok. 90 minut i będzie się składał z pytań z zakresu bezpiecznej eksploatacji pojazdu oraz jazdy. Zanim przystąpisz do tego egzaminu, musisz przedstawić następujące dokumenty: ​ tymczasowe prawo jazdy, zaświadczenie potwierdzające zdanie testu wyboru. Jeśli nie będziesz miał któregokolwiek z dokumentów, będziesz musiał jeszcze raz przystąpić do egzaminu i ponownie go opłacić. Pytania z zakresu bezpiecznej eksploatacji pojazdu Na początku egzaminu egzaminator zada Ci 5 pytań sprawdzających, czy potrafisz odpowiednio ocenić stan pojazdu, którym będziesz jechać – a więc określić, czy jest on sprawny, gotowy do jazdy oraz bezpieczny dla kierowcy i innych uczestników ruchu drogowego. Pomimo tego, że pytania mogą wymagać otwarcia komory silnika, nie jest wymagane dotykanie gorącego silnika ani sprawdzanie poziomu płynów. Pojazdy coraz częściej zaopatrzone są w elektroniczne systemy diagnostyczne, które informują kierowcę na przykład o stanie płynów w silniku czy ciśnieniu powietrza w oponach. Dlatego akceptuje się sytuację, kiedy zdający odpowiada na pytanie egzaminatora, pokazując, w którym miejscu na desce rozdzielczej można daną rzecz sprawdzić. ​ Każda niepoprawna odpowiedź jest traktowana jako błąd w prowadzeniu pojazdu. Na tym etapie dopuszcza się popełnienie czterech takich błędów, piąty jest traktowany jako poważny i jako taki Cię dyskwalifikuje. ​ Jazda ​ Przed wyjechaniem na drogę publiczną, będziesz musiał wykonać na placu w ośrodku egzaminacyjnym manewr cofania do zatoczki po torze jazdy w kształcie litery "S". ​ Następnie wyjedziesz na drogi publiczne. W trakcie jazdy będziesz poproszony o kilkukrotne zatrzymanie się i ruszenie z miejsca w normalnych warunkach drogowych, ruszenie zza zaparkowanego pojazdu oraz ruszenie pod górę i/lub z góry. Pamiętaj – egzaminator zwraca uwagę przede wszystkim na to, czy jeździsz bezpiecznie i zgodnie z przepisami. Musisz zatem doskonale znać angielski kodeks drogowy i potrafić go stosować w realnych sytuacjach na drodze. ​ Podczas jazdy egzaminator z dużym wyprzedzeniem będzie mówił, w którym kierunku powinieneś jechać. Trasy egzaminacyjne są tak opracowane, by obejmowały różne typowe warunki, z jakimi można się spotkać na drodze. ​ W trakcie testu będziesz musiał również przejechać wyznaczony wcześniej odcinek drogi bez wskazówek egzaminatora. Samodzielna jazda potrwa około 10 minut. Egzaminator przedstawi Ci przebieg trasy (będzie to najprawdopodobniej plansza, z prostym graficznym opisem), ale ostatecznie będzie liczyło się zgodne z przepisami i bezpieczne dotarcie do wyznaczonego celu; zboczenie (np. przez pomyłkę) z wyznaczonej trasy nie będzie traktowane jako błąd, ponieważ takie sytuacje zdarzają się nawet doświadczonym kierowcom. ​ Powinieneś prowadzić pojazd w sposób zgodny z tym, czego nauczył Cię instruktor. W razie popełnienia błędu nie należy się tym od razu zamartwiać, gdyż może to być mniej poważny błąd, który nie wpłynie w znaczący sposób na wynik egzaminu. Egzaminator zwraca uwagę przede wszystkim na ogólny styl prowadzenia pojazdu. Jeśli jednak egzaminator uzna, że stwarzasz zagrożenie dla innych uczestników ruchu drogowego, egzamin zostanie przerwany. ​ Po ukończeniu jazdy egzaminator poinformuje Cię, czy ta część egzaminu została zaliczona. Możesz go zapytać, jak przebiegł egzamin. Wtedy egzaminator omówi wszystko, co działo się podczas jazdy. Można popełnić 15 mniej ważnych błędów i mimo to zdać egzamin (16 i więcej popełnionych błędów powoduje niezaliczenie jazdy). ​ Uwaga! Jeśli popełnisz jeden poważny lub zagrażający bezpieczeństwu na drodze błąd – egzamin praktyczny nie zostanie zaliczony. ​ Zdałeś! ​ Na pewno już nie możesz doczekać się tej chwili… Od razu zostaniesz przez egzaminatora poinformowany o tym, że zdałeś i omówi Twoje błędy podczas jazdy. Wyda Ci następnie zaświadczenie o zdaniu i zapyta, czy chcesz, aby załatwił za Ciebie procedurę wymiany tymczasowego prawa jazdy na pełne. Gdy się zgodzisz, wyśle do DVLA / DVA Twoje tymczasowe prawo jazdy i w przeciągu 3 tygodni dotrze do Ciebie pocztą nowe, pełne prawo jazdy na kategorię, na którą zdawałeś. Inna procedura, kiedy sam załatwiasz wszelkie formalności wymiany prawa jazdy jest możliwa, ale bardziej skomplikowana. Po egzaminie możesz już samodzielnie prowadzić pojazd posługując się zaświadczeniem o zdaniu, pod warunkiem oczywiście, że będziesz ubezpieczony. ​ Nie zdałeś… ​ Przede wszystkim nie ma się co załamywać. Dobrze jest zapytać egzaminatora, co należy poprawić, aby przygotować się do następnego egzaminu. Popełnione błędy zostaną również opisane w raporcie z egzaminu. Do następnego egzaminu możesz przystąpić, gdy minie 10 pełnych dni roboczych. Włóż jeszcze trochę wysiłku, przygotuj się, popracuj nad błędami i podejmij kolejną próbę. Tym razem na pewno się uda! ​ Egzamin z wiedzy o obowiązkach kierowcy oraz z umiejętności obsługi pojazdu (Driver CPC part 4 test: practical demonstration) ​ Obejrzyj film (w języku angielskim) pokazujący jak wygląda z obowiązującym prawem, aby wykonywać zawód kierowcy autobusu lub autokaru, musisz zdać dodatkowy egzamin praktyczny. Nie musisz mieć prawa jazdy kat. D, aby zdać ten egzamin praktyczny, ale aby do niego przystąpić, MUSISZ zdać najpierw egzamin z analizy przypadków, tzw. studium przypadku (Driver CPC part 2: case studies) ​ Egzamin będzie trwał łącznie ok. 30 minut. W jego trakcie udziela się odpowiedzi na pytania postawione przez egzaminatora i zgodnie z jego poleceniami demonstruje pewne czynności. Jeśli pojazd nie posiada pewnych cech czy wyposażenia, egzaminator może pokazać Ci fotografię i na jej podstawie zadać pytanie. ​ Zanim przystąpisz do tego egzaminu, musisz przedstawić następujące dokumenty: ​ tymczasowe lub pełne prawo jazdy kat. D, zaświadczenie potwierdzające zdanie egzaminu z analizy przypadków, tzw. studium przypadku (Driver CPC part 2: case studies). Jeśli nie będziesz miał któregokolwiek z dokumentów, będziesz musiał jeszcze raz przystąpić do egzaminu i ponownie go opłacić. Podczas niego egzaminator sprawdza, czy potrafisz: we właściwy sposób przygotować się do pracy (mając na uwadze bezpieczeństwo swoje, pasażerów i innych uczestników ruchu drogowego); sprawdzić, czy pojazd jest sprawny i gotowy do jazdy; ocenić sytuacje zagrożenia i awaryjne; podjąć działania zapobiegające przewożeniu nielegalnych imigrantów lub towarów; dokonać codziennej oceny bezpieczeństwa pojazdu (walkaround vehicle safety check). Egzamin obejmuje pięć tematów i możesz uzyskać do 20 punktów za każdy temat. W sumie musisz uzyskać co najmniej 15 punktów w każdym temacie i łącznie uzyskać co najmniej 80 punktów na 100 możliwych. Po egzaminie egzaminator powie Ci, czy zdałeś. Życzymy Ci tego gorąco, jeśli jednak nie powiedzie Ci się, to Twój instruktor będzie Ci mógł ponownie zarezerwować egzamin od razu ale przystąpisz do niego po upływie co najmniej 3 dni kwalifikacji (Certificate of Professional Competence - CPC)Osoby, które po raz pierwszy starają się o zawodowe prawo jazdy, w momencie pomyślnego zdania wszystkich egzaminów, czyli: ​ testu wyboru, testu hazard perception, studium przypadków, egzaminu z jazdy, oraz egzaminu z wiedzy o obowiązkach kierowcy oraz z umiejętności obsługi pojazdu uzyskują automatycznie świadectwo kwalifikacji wstępnej (Driver CPC Initial Qualifications) i otrzymają kartę kierowcy CPC (Driver Qualification Card - DQC). Jest ona ważna przez 5 lat. Po upływie tego czasu należy zgłosić się na dodatkowe okresowe szkolenie (Driver CPC Periodic Training), aby odnowić swoje uprawnienia do wykonywania zawodu kierowcy. Szkolenie to obejmuje 35 godzin zajęć podzielonych na 5 siedmiogodzinnych bloków. Można je zaliczyć od razu w całości podczas jednego, kilkudniowego kursu lub partiami, np. co roku jeden blok. ​ W UK istnieje wiele szkół przeprowadzających szkolenia okresowe CPC. Należy wybierać tylko aprobowane ośrodki szkoleniowe. Aby znaleźć taki ośrodek, wystarczy wejść na stronę Możesz też zapytać w najbliższej szkole jazdy na duże pojazdy, czy organizuje takie kursy. Jeśli nie, to na pewno skieruje Cię do takiej, która to robi.